3 مقام رایج موسیقایی قرآن در مصر از نگاه طه عبدالوهاب
تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۲۲۹۹۹۷
به گزارش ایکنا؛ طه محمد عبدالوهاب، از قاریان مصری و کارشناس صوت و لحن و مقامات موسیقایی قرآن است که تاکنون در مسابقات بینالمللی قرآن در شماری از کشورهای عربی و اسلامی بهعنوان داور حضور داشته است.
وی همچنین، تاکنون تحقیقات و پژوهشهای زیادی در حوزه مقامات قرآنی انجام داده و دورههای آموزشی متعددی در زمینه آموزش صوت، لحن و مقامات قرآنی در کشورهای مختلف برگزار کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تحقیقات فنی و علمی وی در این حوزه سبب شد که مدرک دکترای مقامات قرآنی از سوی دانشکده مطالعات قرآنی وابسته به دانشگاه بینالمللی آزاد تمدن اسلامی بیروت به وی اعطا شود.
پژوهشی که به خاطر آن، مدرک دکترای بینالمللی دانشکده بیروت به طه عبدالوهاب اعطا شد، «لغة جدیدة للنغم القرآنی»(زبانی جدید برای نغمات قرآنی) نام دارد که وی با بهرهگیری از اشکال هندسی، زبانی تخصصی برای آموزش نغمات و مقامهای موسیقایی قرآن طراحی و آن را جایگزین «نُت»(الفبای موسیقی) کرده است.
اما طه عبدالوهاب با توجه به این که تخصص و مهارت زیادی در حوزه مقامات قرآنی دارد، دو سال پیش از کشف مقام موسیقایی جدیدی با عنوان «شادی» خبر داد و کاربرد این مقام را در آیاتی دانست که در آن خداوند متعال، نبی مکرم اسلام، انبیاء و رسولان الهی را مورد امر و خطاب قرار میدهد.
طه عبدالوهاب درباره شاخصه اصلی این مقام گفته است که این مقام در آیاتی کاربرد دارد که در آن «امر قراردادن همراه با عطوفت، محبت و عشق است»؛ بهطوریکه آیاتی که در آن خداوند متعال، نبی مکرم اسلام و پیامبران الهی را خطاب قرار میدهد، مصداق این مقام است.
در همین راستا، پایگاه خبری الیوم السابع مصر با این استاد صوت و لحن و مقامات موسیقایی قرآنی به گفتوگو نشسته و دیدگاه وی را درباره وضعیت کنونی آموزش مقامات قرآنی در جهان اسلام و مقامهای صوتی رایج در مصر جویا شده است که ترجمه فارسی این گفتوگو تقدیم میشود:
در ابتدا از زندگی خود و حفظ قرآن کریم توضیحاتی بفرمایید.
من طه محمد عبدالوهاب متولد سال 1961 میلادی از روستای «محلة مرحوم» در استان «غربیه» مصر و دهمین فرزند پسر یک خانواده ساده هستم. در هفت سالگی قرآن را در مکتبخانه روستا نزد «شیخ محمد حرقان» مربی «شیخ الحصری(قاری معروف مصر)» و «حافظ جوهر» حفظ کردم. علم مقامات را نزد استاد مشهور موسیقی مصر «حلمی امین» و علم تنظیم موسیقی را نزد «ساری دویدار» آموختم. من همچنین دانش نواختن با آلات موسیقی و قرائت و نگاشتن نُتهای موسیقی را یادگرفتم و برای سالهای متمادی رتبه نخست سرودههای دینی در مصر را به خود اختصاص دادم. من پیش از تسلط بر علم مقامات بهعنوان خواننده در جشنها و کنسرتها شرکت میکردم.
چگونه از قاری قرآن به خواننده جشنها و کنسرتها تبدیل شدید؟
شرایط خانوادگی پدرم در این امر سهیم بود. ما 10 برادر بودیم. من چندین سال در یک کارگاه کار کردم. زمانی که به چهارده سالگی رسیدم دائما آواز میخواندم و در نماز جمعه مسجد روستا نیز قرآن میخواندم و اذان میگفتم. یک روز اذان را با استفاده از موسیقی(آهنگین) خواندم. یکی از نمازگزاران وابسته به گروههای افراطی با من برخورد سختی کرد که نباید قرآن را به صورت آهنگین و موسیقایی بخوانی و من که تنها 14 سال داشتم، نتوانستم از خودم دفاع کنم. از همان زمان زندگی من تغییر کرد. قرآن را کنار گذاشتم و به خوانندهای در جشنها و مراسمها تبدیل شدم. سه نوار پر کردم و با صدای خود «محمد عبدالوهاب»، «الموجی» و «حلمی بکر»(از موسیقدانان) را متعجب ساختم تا جایی که شعرهای عبدالوهاب را بازخوانی کرده و در جشنها با «محمد الحلو» و «الحجار» آواز میخواندم. در 18 سالگی در یک مسابقه بر «ایهاب توفیق» چیره گشته و رتبه نخست را به دست آوردم.
چگونه علم مقامات صوتی را آموختید و به معلم اول این فن در مصر تبدیل شدید؟
زمانی که یکی از دوستانم، برادر «شیخ علی ابراهیم سلیم» که از قاریان رادیو مصر بود را نزد من فرستاد و از من خواست علم مقامات را به او بیاموزم. همان موقع دومین تحول در زندگی من رخ داد و در حین آموزش به او باردیگر خود را پیدا کردم و مقامات را از قرآن آموختم. در همان زمان شروع به تحقیق در مورد این علم کردم و دکترای مقامات قرآنی را کسب نمودم و این نخستین دکترا در این رشته از دانشگاه «تمدن اسلامی» بیروت بود، من اسلوب جدید و متفاوتی را در به کارگیری مقامات آغاز کردم و از واژگان عربی برای بیان ترکیب مقامات استفاده نمودم و بدین ترتیب نام تمامی هشت مقام را تغییر دادم و بهعنوان مثال مقام «البیاتی» را به «الحواری» تغییر دادم.
کمی در ارتباط با علم مقامات صوتی برای ما بگویید.
مقامات صوتی، علمی بسیار گسترده است که از کشوری به کشور دیگر تفاوت دارد. این علم دارای مکتبی در سطح جهان است. در مکتب مصری از مقامات شرقی معروف مانند رصد، سیکا و بیات استفاده میشود. من نام این مقامات را تغییر داده و از واژگان جدیدی متناسب با قرآن کریم استفاده کردهام. در حال حاضر نوعی سردرگمی میان موسیقی، آواز و قرائت قرآن وجود دارد، این در حالی است که اصل در علم مقامات، اهل قرآن هستند.
مقامات صوتی چندتاست؟
مقامات صوتی 8 مقام است که هر یک ویژگیهای خاص خود را دارد و متفاوت از دیگری بوده و به مضامین خاصی اختصاص یافته است. این هشت مقام را در اصطلاح «صنع بسحرک» خلاصه میکنند، بدین معنا که حرف «صاد» بیانگر مقام «صبا» است که یک مقام حزنانگیز است یا حرف «نون» بیانگر مقام «نهاوند»، حرف «ع» بیانگر مقام «العجم»، حرف «باء» بیانگر مقام «بیاتی» و حرف «سین» بیانگر مقام «سیکا» که مقامی شاد است، حرف «حاء» بیانگر مقام «حجاز»، حرف «راء» بیانگر مقام «راست» و حرف «کاف» بیانگر مقام «کرد» است که من در سال 1961 میلادی با آن آشنا شدم و شیخ علی محمود از پیشکسوتان موسیقی آن را به مقامات اضافه کرد و در سال 1900 اذانی با مقام کردی گفت. من نیز یک مقام جدید به نام مقام «شادی» کشف کردم که یک مقام جدید است و در موسیقی وجود ندارد. این مقام به مفاهیم مبتنی بر عشق و مهربانی و به دور از خشونت دلالت دارد.
مهمترین مسابقات بینالمللی که به عنوان داور درآن آنها شرکت کردید، چه مسابقاتی بودند؟
من در بسیاری از مسابقات مصر و کشورهای عربی شرکت کردم که مهمترین آنها مسابقات یمن بود، زیرا آن مسابقه به کارشناسان و متخصصان علم مقامات اختصاص داشت. در بسیاری از کشورهای عربی از من به صورت رسمی استقبال شده و من در یمن و دانشگاه قرآن مدینه منوره به دلیل ابداع سبکی نوین در آموزش مقامات صوتی برای خدمت به قرآن مورد تجلیل قرار گرفتم.
روش آموزش مقامات صوتی که تنها منحصر به شماست، چه روشی است؟
من میان موسیقی و مقامات قرآنی تفاوت تام قائل شدم، به گونهای که اسامی مقامات را تغییر داده و از کلمات جدیدی برای نوشتن نغمات(لحنها) به جای نُتهای موسیقی استفاده کردم مثلا به جای نت (دو (C)، رِ (D)، می (E)، فا (F)، سُل (G)، لا (A)، سی (B) کلمه یا رافع السموات (يا- را – فى –عا- سا- ما – وات) را جایگزین کردم. به نظر من همه چیز جز قرآن و سنت قابل اجتهاد و نوآوری است.
مشهورترین کسانی که به آنها علم مقامات را آموختید، چه کسانی بودند؟
مطمئنا بسیاری از قاریانی که در علم مقامات موفق بوده نزد من درس خوانده است. مانند شیخ محمد طاروطی، شیخ طه نعمانی، شیخ محمد یحیی الشرقاوی و همه قاریان کنونی رادیو. همچنین هاجر بوساق، از بانوان قرآنی کشور مراکش که در مسابقات بینالمللی قرآن رتبه نخست را کسب کرد و «طنطاوی» که نفر نخست در مسابقات قرآن در عرصه بینالمللی شد و «طه عزت»، کودک مالیزیایی که رتبه سوم جهانی را کسب کرد. من از اشکال هندسی در نوشتن نُتها استفاده میکنم و اکنون این مسئله جهانی شده است. من در همه مکاتبی که آموزش مقامات دارند، تدریس کردهام که از جمله آنها، مکتب مصری، مکتب عدنی، مکتب خلیجی(عربستان)، مکتب شامی(سوریه و لبنان)، مکتب عراقی و مکتب ایرانی است.
شما به عنوان قاری و شاعر دینی چه توصیهای برای مبتدیانی که خواستار حضور در رادیو قرآن هستند، دارید؟
برخی از کسانی که صوت زیبایی دارند تلاش میکنند به رادیو قرآن ملحق شوند و گمان میکنند تنها صدای زیبا و نفس طولانی برای این امر کفایت میکند، اما ناگهان با فن مقامات موسیقی غافلگیر میشوند. چه بسا شیوخ بزرگی که در امتحان رادیو به دلیل ندانستن علم مقامات ناموفق بودند و نتوانستند در همان بار نخست امتحان را با موفقیت پشت سر گذارند. آنها باید احکام تجوید، مخارج صفات و حروف، اصول و فروع علم مقامات را یاد بگیرند و برای زیادشدن گستره صدا تمرین کنند تا به مرحله آخر در کیفیت تلاوت برسند تا جایی که در هر بار تلاوتی متفاوت از قبل داشته باشند.
کارشناس مقامات موسیقی به تلاوت کدام یک از قاریان گوش میدهد؟
من گوش دادن به همه تلاوتهای قرآن کریم را دوست دارم، اما تلاوت شیخ عمران، شیخ راغب مصطفی غلوش، شیخ شحات، شیخ محمد رفعت مطابق با سلیقه من است. شیخ الشعروی تصنیف زیبایی دارد و کسی که خواهان اتقان(تسلط) است باید به تلاوت شیخ حصری گوش دهد و هرکس صدای صاف می پسندد باید به تلاوت عبدالباسط گوش دهد. تلاوت منشاوی خشوع دارد و تلاوت شیخ مصطفی اسماعیل فنی است و هرکس همه اینها را با هم بخواهد باید به تلاوت شیخ محمد رفعت گوش دهد زیرا تلاوت او یک مکتب موسیقیایی است.
ترجمه و تنظیم: زهره نوری
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا بین الملل مقامات قرآن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۲۲۹۹۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
6 اشتباه رایج بعد از غذا خوردن
به گزارش خبرآنلاین از بهداشت نیوز، با انجام اشتباهات رایج پس از خوردن غذا لذت غذا خوردن را به طور کامل از بین میبریم. به همین دلیل کارشناسان همواره بر این امر تاکید میکنند که شناخت این اشتباهات و عدم انجام آنها نقش موثری در ارتقا سلامتی دارد. آیا شما با این اشتباهات آشنایی دارید؟!
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901430